لنفوسینتی گرافی، نوع خاصی از تصویربرداری پزشکی هسته ای است که تصاویری از سیستم لنفاوی ارائه می دهد. در تصویربرداری پزشکی هسته ای از مقادیر کمی مواد رادیواکتیو برای تشخیص، ارزیابی یا معالجه انواع بیماری ها استفاده می شود. از آنجا که اسکن های پزشکی هسته ای می توانند فعالیت مولکولی را مشخص کنند، این توانایی را دارند که بیماری را در مراحل ابتدایی خود شناسایی کنند. آن ها همچنین می توانند نشان دهند که آیا بیمار به درمان پاسخ می دهد یا خیر.

روش های تصویربرداری پزشکی هسته ای غیر تهاجمی هستند. (به استثنای تزریق داخل وریدی) و معمولاً بدون درد می باشند. این آزمایش ها از مواد رادیواکتیو به نام رادیودارو برای کمک به پزشکان در تشخیص و ارزیابی بیماری ها استفاده می کنند. رادیوداروها، مولکول هایی هستند که به مقدار کمی از مواد رادیواکتیو که با دوربین های گاما قابل شناسایی هستند متصل می شوند. رادیوداروها در تومورها یا نواحی التهابی تجمع می یابند و می توانند به پروتئین های خاصی در بدن متصل شوند. بسته به نوع معاینه، رادیودارو به صورت تزریقی، خوراکی یا استنشاقی تجویز می شوند و سپس در ناحیه مورد معاینه بدن تجمع می یابد. یک دوربین ویژه یا دستگاه تصویربرداری، تشعشع رادیواکتیو را از رادیودارو تشخیص می دهد. دوربین یا دستگاه تصاویری تولید می کند که اطلاعات مولکولی را در اختیار پزشک معالج شما قرار می دهد. سیستم لنفاوی شبکه ای از کانال های کوچک مشابه رگ های خونی است که مایعی به نام لنف و سلول های سیستم ایمنی بدن به نام لنفوسیت را در بدن گردش می دهد. گره های لنفاوی، که مانند فیلتر بدن عمل می کنند و اجسام خارجی مانند میکروب ها، ویروس ها و گرده ها را به دام می اندازند، در این شبکه قرار دارند.

کاربردهای متداول این اسکن چیست؟

پزشکان لنفوسینتی گرافی را در موارد زیر انجام می دهند:

• تشخیص گره لنفاوی سانتینل یا اولین غده لنفاوی را که از طریق تومور ترشحات لنفاوی را دریافت می کند.
• طراحی بیوپسی یا جراحی که به ارزیابی وسعت سرطان و ایجاد یک برنامه درمانی کمک کند.
• تشخیص انسداد در سیستم لنفاوی و جریان لنفاوی در بازو یا پا ( لنف ادم)

آمادگی های لازم جهت انجام اسکن:

• ممکن است در طول اسکن گان بپوشید یا مجاز به پوشیدن لباس شخصی خود باشید.
• شما باید پزشک و تکنسین خود را که اسکن شما را انجام می دهد از هر دارویی که مصرف می کنید از جمله ویتامین ها و مکمل های گیاهی مطلع کنید.
• در صورت وجود آلرژی، بیماری های اخیر یا هرگونه بیماری زمینه ای دیگری که مبتلا هستید پزشک هسته ای را در جریان قرار دهید.
• خانم ها همیشه باید در صورت شیردهی و احتمال بارداری به پزشک یا تکنسین خود اطلاع دهند.
• جواهرات و سایر زیورآلات فلزی را به همراه خود نیاورید. چنین اشیایی ممکن است در تفسیر این اسکن تداخل ایجاد کنند. شما دستورالعمل های خاصی را بر اساس نوع اسکن دریافت خواهید کرد.

اسکن لنفوسینتی گرافی چگونه انجام می شود؟

در عکس های رادیولوژی  با عبور اشعه ایکس از بدن، تصویر ایجاد می شود. در حالی که در اسکن های پزشکی هسته ای از ماده رادیواکتیو تحت عنوان رادیودارو استفاده می کنند که رادیودارو در جریان خون تزریق می شود. این ماده در ناحیه تحت بررسی بدن شما تجمع می یابد، جایی که مقدار کمی انرژی را در قالب پرتوهای گاما به شما می دهد. دوربین های ویژه این انرژی را ردیابی می کنند و به کمک رایانه، تصاویری ایجاد می کنند که جزئیاتی از ساختار و عملکرد اندام ها و بافت ها ارائه می دهد. با استفاده از یک سوزن بسیار کوچک، رادیودارو درست زیر پوست یا گاهی عمیق تر در محل خاصی از بدن بسته به نوع بیماری شما تزریق می شود.

بلافاصله پس از تزریق، دوربین گاما مجموعه ای از تصاویر از ناحیه مورد بررسی بدن را می گیرد. هنگامی که تصویربرداری شروع شد، دوربین یا اسکنر یک سری تصاویر را تهیه می کند. ممکن است دوربین در اطراف شما بچرخد یا در یک موقعیت باقی بماند و ممکن است از شما خواسته شود موقعیت بدن خود را بین تصاویر تغییر دهید. در حالی که دوربین گاما بدن شما را اسکن می کند. شما باید برای مدت زمان کوتاهی بدون حرکت دراز بکشید. در بعضی موارد، احتمال دارد دوربین بسیار نزدیک به بدن شما حرکت کند. این برای دستیابی به بهترین کیفیت تصاویر لازم است. اگر کلاستروفوبیک هستید، قبل از شروع اسکن خود باید به تکنسین مرکز پزشکی هسته ای اطلاع دهید.

نوع اسکنی که انجام می دهید، محل تزریق  و تعداد تصاویر لازم را تعیین می کند:

• در بیماران مبتلا به سرطان ملانوما – دو تا پنج تزریق به پوست یا سایر بافت های اطراف محل ملانوما انجام می شود. بسته به محل ملانوم ممکن است تزریق در بازوها و زیر بغل، پا و کشاله ران، سر، گردن و قفسه سینه یا مناطق دیگر انجام شود. تصویربرداری برای این روش معمولاً حدود یک تا دو ساعت طول می کشد.
• در بیماران مبتلا به سرطان پستان ممکن است رادیودارو در چندین مکان در نزدیکی تومور و یا اطراف آرئولا تزریق شود. سپس مناطق سینه و زیر بغل تصویر برداری خواهد شد. تصویربرداری معمولاً طی 30 دقیقه انجام می شود.
• در بیماران مبتلا به تورم ساق و بازو (لنف ادم) – رادیودارو بین انگشتان اول و دوم پا یا دست تزریق می شود. هر دو بازو یا پای متورم و سالم به تصویر کشیده می شود تا دو طرف قابل مقایسه باشند. بسته به میزان انسداد لنفاوی و علت آن، تصویربرداری ممکن است 30 دقیقه تا چند ساعت طول بکشد.

آیا بیمار در طول انجام اسکن درد احساس می کند؟

زمانی که رادیودارو تزریق می شود، هنگامی که سوزن به پوست شما وارد می شود و در زمان تزریق زیر جلدی، یک درد خفیف احساس می کنید. اسکن مجاری غدد لنفاوی معمولاً دردناک نیست و به ندرت با ناراحتی یا عوارض جانبی همراه است. انجام اسکن لنفوسینتی گرافی به بیهوشی نیاز ندارد و به ندرت به آرامبخش احتیاج است.

اگر دچار درد مفاصل یا استخوان هستید، خوابیدن بدون حرکت حین این اسکن ممکن است ناراحت کننده باشد. مهم است که در طول اسکن روی تخت بدون حرکت دراز بکشید. تصویربرداری هسته ای به خودی خود درد ندارد.اما بی حرکت ماندن در یک موقعیت خاص در طول تصویربرداری ممکن است باعث ناراحتی شما شود.