اسکن قلب چیست؟
اسکن هسته ای قلب در تشخیص و ارزیابی بیماری های عروق کرونر مفید است. همچنین برای ارزیابی کاردیومیوپاتی و شناسایی آسیب های احتمالی قلب ناشی از شیمی درمانی یا رادیوتراپی استفاده می شود. در صورتی که احتمال بارداری وجود دارد یا در حال شیردهی هستید پزشک را مطلع سازید و درمورد بیماری های اخیر خود، شرایط پزشکی، آلرژی و داروهایی که مصرف می کنید با متخصص حاضر در بخش پزشکی هسته ای صحبت کنید.
کاربردهای متداول این اسکن در چه مواردی است؟
پزشکان برای کمک به تشخیص بیماری های قلبی، از اسکن هسته ای قلب استفاده می کنند. علائم این بیماری ها شامل موارد زیر می باشد:
- درد غیر قابل توجیه در قفسه سینه
- هنگامی که ورزش می کنید درد قفسه سینه ایجاد می شود. (به نام آنژین)
- تنگی نفس حین فعالیت فیزیکی
- الکتروکاردیوگرام (نوار قلب) غیر طبیعی
اسکن هسته ای قلب همچنین در موارد زیر انجام می شود:
1- جهت بررسی الگوهای جریان خون به دیواره های قلب، که اسکن پرفیوژن میوکارد نامیده می شود.
2- ارزیابی وجود یا شدت بیماری عروق کرونردر بیماران مشکوک به این بیماری.
3- جهت تعیین میزان آسیب به قلب در اثر حمله قلبی یا انفارکتوس میوکارد.
4- به منظور ارزیابی نتایج، جراحی بای پس یا سایر درمان های انجام شده برای بازگرداندن خون به قلب همانند بالون یا استنت.
5- بوسیله الکتروکاردیوگرام (ECG) ، برای ارزیابی حرکت دیواره قلب و عملکرد کلی قلب با تکنیکی به نام Gated SPECT.
چه اقداماتی باید قبل از انجام اسکن انجام دهید؟
- ممکن است در طول انجام این پروسیجر، گان جراحی بپوشید یا مجاز به پوشیدن لباس شخصی خود باشید.
- در صورت وجود احتمال بارداری یا شیردهی، باید پزشک و تکنسین مرکز پزشکی هسته ای را مطلع سازید.
- در مورد هر دارویی که مصرف می کنید، از جمله ویتامین ها و مکمل های گیاهی، تکنسین مرکز پزشکی هسته ای اطلاع دهید.
- هرگونه آلرژی، بیماری های اخیر و سایر شرایط پزشکی خود را ذکر کنید.
در صورت وجود موارد زیرپزشک خود را مطلع کنید:
1- بارداری یا شیردهی
2- اگراخیراً دچار سکته قلبی یا انفارکتوس میوکارد شده اید.
3- نارسایی قلبی
4- آسم
5- بیماری مزمن ریه
6- ناهنجاری های هدایت داخل قلب مانند بلوک AV، تنگی آئورت یا سایر ناهنجاری های مرتبط با دریچه های قلب
7- هرگونه ناهنجاری با قلب و ریه ها
8- همچنین اگر در ناحیه زانو ، باسن یا حفظ تعادل خود مشکلی دارید ، به پزشک خود اطلاع دهید زیرا این امر ممکن است توانایی شما در انجام تمرینات لازم برای این روش را محدود کند.
- شما باید لباس و کفش راحت بپوشید. در روز اسکن روغن ، لوسیون یا کرم را روی پوست ناحیه قفسه سینه خود نمالید.
- اگر از اسپری برای آسم یا سایر مشکلات تنفسی استفاده می کنید ، آن را به مرکز هسته ای بیاورید و مطمئن باشید تیم مراقبت های بهداشتی که بر تست استرس شما نظارت می کند اطلاع داشته باشند که از اسپری استنشاقی استفاده می کنید.
- جواهرات و سایر لوازم جانبی فلزی را در خانه بگذارید یا آن ها را قبل از شروع پروسیجر در بیاورید. چنین اشیایی ممکن است در این روش تداخل ایجاد کنند.
- شما باید تا 48 ساعت قبل از اسکن از مصرف کافئین ( قهوه های دارای کافئین و بدون کافئین ، چای گرم و سرد ، نوشابه های کافئین دار ، نوشیدنی های انرژی زا ، شکلات و داروهای حاوی کافئین و غیره) خودداری کنید.
- پزشک ممکن است دستورالعمل های خاص تری به شما بدهد.
- شب قبل از اسکن نباید غذا بخورید و یا مایعات بنوشید اما ممکن است مصرف دارو البته با مقدار کمی آب برای شما مجاز باشد. مگر اینکه پزشک معالج نظر دیگری داشته باشد.
- اگر داروهای بتا بلاکر یا کلسیم کانال بلاکر (Inderal ، Metoprolol ، Norvasc و غیره) مصرف می کنید، باید به طور خاص از پزشک خود در مورد قطع موقت دارو سؤال کنید.
- اگر مبتلا به دیابت هستید، در روز معاینه با پزشک خود در مورد دستورالعمل های خاص داروی دیابت خود مشورت کنید.
روند انجام کار چگونه است؟
به منظور ارزیابی خونرسانی شریان های کرون، اسکن قلب اغلب بلافاصله پس از انجام ورزش بدنی (به نام تست استرس) انجام می شود تا جریان خون در قلب به حداکثر برسد و هرگونه انسداد در مسیرعروق کرونر تشخیص داده شود. این تصاویر قلب با تصاویر قلب گرفته شده در حالت استراحت بیمار مقایسه می شود. به بیمارانی که قادر به ورزش نیستند دارویی داده می شود که باعث افزایش جریان خون به قلب می شود. تصویربرداری پزشکی هسته ای هم در بیماران سرپایی و هم بیماران بستری انجام می شود.
بیمار بر روی تخت دراز می کشد. تکنسین مرکز پزشکی هسته ای یک لاین داخل وریدی (IV) را درون رگ در دست یا بازوی بیمار وارد می کند. در اسکن مرحله استراحت (Rest)، کار معمولاً با تزریق رادیودارو شروع می شود. یک ساعت بعد از تزریق رادیودارو، بیمار بر روی تخت اتاق اسکن به پشت دراز می کشد، دستان خود را بالای سر قرار می دهد و تصویربرداری شروع می شود. در اسکن مرحله استرس، لازم است شما با راه رفتن روی تردمیل برای چند دقیقه ورزش کنید.
در حالی که ورزش می کنید، فعالیت الکتریکی قلب شما توسط الکتروکاردیوگرافی (ECG) کنترل می شود و اغلب فشار خون شما اندازه گیری می شود. هنگامی که جریان خون قلب به اوج خود رسید، از طریق IV به شما رادیودارو تزریق می شود. بعد از انجام تست استرس، ممکن است از شما خواسته شود مقداری آب بنوشید. سپس بار دیگر در اتاق تصویربرداری تحت اسکن قرار خواهید گرفت. در این زمان ممکن است، همزمان نوارقلب شما نیز برای تصویربرداری از حرکت دیواره های قلب شما ثبت شود.
زمان اسکن واقعی برای هر اسکن قلب بسته به نوع اسکنر مورد استفاده، بین 15 تا 30 دقیقه متغیر است. زمان کل حضور شما در بخش پزشکی هسته ای تقریباً دو تا چهار ساعت خواهد بود. پس از اتمام اسکن ممکن است از شما خواسته شود صبر کنید تا تکنسین تصاویر را بررسی کند. گاهی اوقات تصاویر بیشتری به منظور بهتر شدن کیفیت اسکن و دقیق تر شدن گزارش اسکن لازم است. نیاز به تصاویر بیشتر لزوماً به این معنی نیست که در اسکن مشکلی وجود داشته باشد یا اینکه چیزی غیر طبیعی پیدا شده است. این امرنباید برای شما نگرانی ایجاد کند.
آیا بیمار در طول انجام اسکن هسته ای قلب درد احساس می کند؟
به غیر از تزریق داخل وریدی، اکثر روش های پزشکی هسته ای بدون درد هستند. هنگامی که دارو باید به صورت وریدی داده شود، زمان وارد کردن سوزن به داخل رگ شما، یک درد موضعی خفیف احساس می کنید. ممکن است هنگام تزریق رادیودارو احساس سرمای ناشی از ورود مایعات تزریقی به درون رگ را حس کنید. معمولاً عوارض جانبی دیگری ندارد. در صورت احساس درد قفسه سینه، درد پا یا ناراحتی دیگری که باعث می شود ادامه ورزش برای شما دشوار باشد، ورزش متوقف خواهد شد.
در مرحله تست استرس قلب اگر دارویی برای افزایش جریان خون به شما داده شده باشد (افرادی که نمی توانند ورزش کنند باید این دارو را مصرف کنند)، ممکن است برای مدت کوتاهی احساس اضطراب، سرگیجه، تهوع، لرزش یا تنگی نفس داشته باشید. ناراحتی خفیف سینه نیز ممکن است رخ دهد. علائمی که ایجاد می شوند به محض کامل شدن تزریق برطرف می شوند. در موارد نادر ، اگر عوارض جانبی دارو شدید باشد یا باعث ناراحتی شما شود، ممکن است داروهای دیگری برای متوقف کردن اثرات برای شما تزریق کنند.
مهم است که در طول تصویربرداری بدون حرکت روی تخت دراز بکشید.تصویربرداری هسته ای به خودی خود درد ندارد. با این وجود، بی حرکت ماندن در یک موقعیت خاص در طول تصویربرداری ممکن است باعث ناراحتی شود. مقادیر کم رادیودارویی که به شما جهت انجام اسکن تزریق شده، در بدن شما طی فرآیند طبیعی زوال رادیواکتیوی، اکتیویته خود را از دست می دهد. همچنین ممکن است در طی چند ساعت یا روز انجام اسکن رادیودارو از طریق ادرار یا مدفوع از بدن خارج شود. آب زیادی بنوشید تا به دفع مواد رادیواکتیو از بدن کمک کند.