اسکن استخوان چیست؟کاربردهای متداول این اسکن در چه مواردی است؟آمادگی های لازم قبل از انجام اسکن:روند انجام اسکن چگونه است؟در حین اسکن و بعد از آن چه تجربه خواهم کرد؟ اسکن استخوان با استفاده از مقادیر کمی مواد رادیواکتیو که درون رگ تزریق می شوند، به تشخیص و ارزیابی انواع بیماری های استخوانی کمک می کند. رادیودارو پس از تزریق در استخوان های بدن جذب می شود و با ساطع کردن پرتوهای گاما که توسط یک دوربین گاما مخصوص و یک رایانه شناسایی می شود، تصاویری از استخوان های شما ایجاد می کند. از آنجا که این اسکن قادر به مشخص کردن فعالیت مولکولی در بدن است، امکان شناسایی بیماری را در مراحل اولیه می دهد. در صورت احتمال باردار بودن یا شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین در مورد اینکه آیا اخیراً داروی حاوی بیسموت مانند Pepto-Bismol مصرف کرده اید یا تحت رادیولوژی با کنتراست باریم قرار گرفته…

اسکن استخوان با استفاده از مقادیر کمی مواد رادیواکتیو که درون رگ تزریق می شوند، به تشخیص و ارزیابی انواع بیماری های استخوانی کمک می کند. رادیودارو پس از تزریق در استخوان های بدن جذب می شود و با ساطع کردن پرتوهای گاما که توسط یک دوربین گاما مخصوص و یک رایانه شناسایی می شود، تصاویری از استخوان های شما ایجاد می کند. از آنجا که این اسکن قادر به مشخص کردن فعالیت مولکولی در بدن است، امکان شناسایی بیماری را در مراحل اولیه می دهد. در صورت احتمال باردار بودن یا شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید.

همچنین در مورد اینکه آیا اخیراً داروی حاوی بیسموت مانند Pepto-Bismol مصرف کرده اید یا تحت رادیولوژی با کنتراست باریم قرار گرفته اید نیز به پزشک یا تکنسین بخش هسته ای اطلاع دهید. در مورد بیماری های اخیر، شرایط پزشکی، آلرژی و داروهایی که مصرف می کنید از جمله ویتامین ها و مکمل های گیاهی صحبت کنید. پزشک به شما دستورالعمل لازم  را می دهد و احتمالاً به شما خواهد گفت که مایعات زیاد بعد از تزریق رادیودارو بنوشید. ممکن است مجبور شوید چندین ساعت بین تزریق رادیودارو و انجام اسکن استخوان صبر کنید پس می توانید جهت گذران وقت برای خود کتاب جهت مطالعه یا وسایل سرگرمی به همراه داشته باشید. جواهرات خود را در خانه بگذارید و لباس راحت و گشاد بدون دکمه فلزی بپوشید.

اسکن استخوان چیست؟

اسكن استخوان نوع خاصي از روش هاي پزشکی هسته اي است كه در آن از مقادير كمي  مواد راديواكتيو براي تشخيص و ارزيابی شدت و وسعت انواع بيماري های استخوانی از جمله شكستگي ها، عفونت و سرطان استفاده می شود. روش های تصویربرداری پزشکی هسته ای غیر تهاجمی هستند ( به استثنای تزریق داخل وریدی) و معمولاً آزمایش های پزشکی هسته ای بدون درد است. در این نوع اسکن های تصویربرداری از مواد رادیواکتیو به نام رادیودارو استفاده می شود.

انرژی رادیواکتیو ساطع شده از رادیودارو توسط یک دوربین ویژه یا وسیله تصویربرداری شناسایی می شود که تصاویری از استخوان ها تولید می کند. ناهنجاری های استخوانی به صورت مناطقی از استخوان غیرطبیعی که جذب بیشتر یا کمتر رادیودارو را نشان می دهند، شناسایی می شود که دراسکن درخشان تر یا تیره تر از استخوان طبیعی ظاهر می شوند.

از آنجا که روش های پزشکی هسته ای می توانند عملکردهای بدن را در سطح مولکولی به تصویر بکشند، امکان شناسایی بیماری را در مراحل اولیه خود و همچنین پاسخ بیمار به مداخلات درمانی را فراهم می آورند. در حقیقت، پزشک با انجام اسکن استخوان اغلب می تواند خیلی سریع تر از عکس رادیولوژی ناهنجاری های استخوانی را تشخیص دهد.

کاربردهای متداول این اسکن در چه مواردی است؟

پزشکان اسکن گرافی اسکلتی را اغلب در این موارد انجام می دهند:

• تشخیص سرطان استخوان یا مشخص کردن اینکه آیا سرطان از ناحیه دیگری از بدن مانند سینه، ریه یا غده پروستات به استخوانها سرایت کرده است.
• تشخیص علت یا محل درد غیر قابل توضیح در استخوان مانند درد مداوم کمر.
• کمک به تعیین محل دقیق مشکل استخوانی در ساختارهای پیچیده استخوانی مانند پا یا ستون فقرات. که در این موارد غالبا پیگیری ممکن است با سی تی اسکن یا MRI انجام شود.
• تشخیص شکستگی استخوانی در مواردی مانند شکستگی استرس یا شکستگی لگن که با عکس ساده رادیولوژی به وضوح مشاهده نمی شود.
• تشخیص آسیب استخوانی ناشی از عفونت یا سایر بیماری ها مثل بیماری Paget.

آمادگی های لازم قبل از انجام اسکن:

• شما باید پزشک و تکنسین خود را که اسکن شما را انجام می دهد از هر دارویی که مصرف می کنید از جمله ویتامین ها و مکمل های گیاهی مطلع کنید و در صورت وجود آلرژی، بیماری های اخیر یا هرگونه بیماری زمینه ای دیگری که مبتلا هستید آگاه نمایید.
• خانم ها همیشه باید در صورت شیردهی و احتمال بارداری به پزشک یا تکنسین خود اطلاع دهند.
• زنانی که در حال شیردهی هستند باید یک یا دو روز پس از اسکن از شیر خشک استفاده کنند تا اینکه رادیو از بدن آنها خارج شود.
• اگر داروی حاوی بیسموت مانند Pepto-Bismol مصرف کرده اید یا اگر در طی 4 روز گذشته با استفاده از مواد حاوی کنتراست باریم آزمایش آزمایش اشعه ایکس انجام داده اید، باید به پزشک اطلاع دهید. باریم و بیسموت می توانند در نتایج اسکن استخوان اختلال ایجاد کنند.
• از شما خواسته می شود بعد از تزریق رادیودارو مایعات اضافی بنوشید بنابراین مایعات خود را تا چهار ساعت قبل از آزمایش محدود کنید. احتمالاً شما باید چندین ساعت بین تزریق رادیودارو و اسکن استخوان صبر کنید، بنابراین ممکن است بخواهید کتابی برای خواندن یا سرگرمی برای گذراندن زمان بیاورید.
• از شما خواسته می شود هنگام اسکن لباس راحتی بدون دکمه فلزی بپوشید.
• جواهرات و سایر زیورآلات  فلزی را در خانه بگذارید یا آنها را قبل از اسکن در بیاورید. چنین اشیایی ممکن است در تفسیر این اسکن تداخل ایجاد کنند.
• شما بر اساس نوع اسکن مورد نظر دستورالعمل خاصی دریافت خواهید کرد.

روند انجام اسکن چگونه است؟

در عکس های رادیولوژی با اشعه ایکس معمولی با عبور اشعه ایکس از بدن، تصویری ایجاد می شود. در اسکن های پزشکی هسته ای از ماده رادیواکتیو به نام رادیودارو استفاده می شود که در جریان خون تزریق می شود. این ماده در ناحیه تحت بررسی بدن شما تجمع می یابد، جایی که مقدار کمی انرژی را در قالب پرتوهای گاما به شما می دهد. دوربین های ویژه این انرژی را ردیابی می کنند و به کمک رایانه ، تصاویری ایجاد می کنند که جزئیاتی از ساختار و عملکرد اندام ها و بافت ها ارائه می دهد.

یک تکنسین پزشکی هسته ای اسکن استخوان را انجام می دهد. شما روی صندلی تزریق یا تخت دستگاه اسکن قرار خواهید گرفت. در صورت لزوم یک پرستار یا تکنسین یک لاین داخل وریدی (IV) را در رگ دست یا بازوی شما وارد می کند سپس رادیودارو را درون رگ تزریق میکند. معمولاً دو تا چهار ساعت طول می کشد تا این رادیودارو در بدن شما گردش کند و به استخوان های شما متصل شود تا اسکن گرفته شود.

در این مدت از شما خواسته می شود چهار تا شش لیوان آب بنوشید تا هرگونه رادیوداروی غیر ضروری را از بدن خود خارج کنید. همچنین از شما خواسته می شود قبل از شروع اسکن مثانه خود را خالی کنید تا مانع از مشاهده هرگونه رادیودارو در ادرار در هنگام اسکن از استخوان های لگن شما شود. هنگامی که تصویربرداری شروع شد، دوربین یا اسکنر یک سری تصاویر را می گیرد. ممکن است دوربین در اطراف شما بچرخد یا ممکن است در یک موقعیت باقی بماند و ممکن است از شما خواسته شود موقعیت بدن خود را بین تصاویر تغییر دهید.

در حالی که دوربین گاما بدن شما را اسکن می کند ، شما باید برای مدت زمان کوتاهی بدون حرکت دراز بکشید. در بعضی موارد ، دوربین ممکن است بسیار نزدیک به بدن شما حرکت کند. این برای دستیابی به بهترین کیفیت تصاویر لازم است. اگر کلاستروفوبیک هستید (ترس از فضاهای بسته دارید)، قبل از شروع اسکن خود باید به تکنسین اطلاع دهید. نوع اسکنی که برای شما درخواست شده، محل تزریق شما و تعداد اسکن های انجام شده را تعیین می کند.

برای برخی از انواع اسکن استخوان، تصاویر در هنگام تزریق رادیو، بلافاصله پس از آن، و سپس دو تا چهار ساعت پس از تزریق گرفته می شود. این نوع اسکن ها به عنوان اسکن استخوان سه فاز شناخته می شوند. پس از اتمام اسکن، ممکن است از شما خواسته شود در صورت نیاز به تصاویر بیشتر صبر کنید تا تکنسین تصاویر را بررسی کند. گاهی اوقات ، تصاویر بیشتری به منظور بهبود کیفیت ساختارهای خاص مورد لزوم باشد. نیاز به تصاویر بیشتر لزوماً به این معنی نیست که در اسکن مشکلی وجود داشته باشد یا اینکه چیزی غیر طبیعی پیدا شده است. این نباید نگرانی در شما ایجاد کند.

در حین اسکن و بعد از آن چه تجربه خواهم کرد؟

زمانی که رادیودارو به صورت داخل وریدی تزریق می شود، هنگامی که سوزن به داخل رگ شما وارد می شود، یک درد خفیف احساس می کنید. ممکن است هنگام تزریق رادیودارو احساس سرمای ناشی از ورود مایع سرد به درون رگ کنید. معمولاً عوارض جانبی دیگری ندارد. خود اسکن استخوان معمولاً بدون درد است و بندرت با ناراحتی یا عوارض جانبی همراه است. برای انجام آن نیازی به بیهوشی نیست و آرامبخش به ندرت لازم است.

اگر دچار درد مفاصل یا استخوان هستید، خوابیدن بدون حرکت حین این اسکن ممکن است ناراحت کننده باشد. سعی کنید با تنفس آرام و عمیق استراحت کنید. مهم است که در طول اسکن روی تخت بدون حرکت دراز بکشید. تصویربرداری هسته ای به خودی خود درد ندارد. با این وجود، بی حرکت ماندن در یک موقعیت خاص در طول تصویربرداری ممکن است باعث ناراحتی شود، به ویژه کودکان ممکن است ناراحتی از عدم تحرک در طول تصویربرداری را تجربه کنند.

 

به والدین توصیه می شود که در کنار فرزندان خود بمانند تا به ایجاد آرامش در آن ها در زمان تصویربرداری کمک کنند. وسایل راحتی مانند پستانک، پتو و کتاب نیز بسیار مفید هستند. مقادیر کم رادیودارویی که به شما جهت انجام اسکن تزریق شده، در بدن شما طی فرآیند طبیعی زوال رادیواکتیوی، اکتیویته خود را از دست می دهد. همچنین ممکن است در طی چند ساعت یا روز اول پس از آزمایش رادیودارو از طریق ادرار یا مدفوع شما از بدن خارج شود. آب زیادی بنوشید تا به دفع مواد رادیواکتیو از بدن کمک کند. میزان تشعشع به قدری اندک است که خطری برای تماس شما با سایر افراد پس از اتمام اسکن وجود ندارد.