اسکن HIDA چیست؟چه مواردی را می توان با اسکن HIDA تشخیص داد؟چه زمانی به اسکن HIDA نیاز دارم؟روند انجام اسکن به چه صورت است؟آمادگی های لازم قبل از انجام اسکن:در طول اسکن چه انتظاری باید داشته باشم؟اسکن HIDA چقدر دردناک است؟خطرات و عوارض جانبی اسکن HIDA چیست؟جهت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر با مرکز پزشکی هسته ای پویا تماس حاصل فرمایید. اسکن HIDA چیست؟ اسکن HIDA (اسکن کبد و مجاری صفراوی) یک روش تصویربرداری هسته ای است که از یک ماده شیمیایی تزریقی به نام رادیودارو و یک دوربین اسکن برای ارزیابی کیسه صفرا استفاده می کند. به طور خاص، اسکن HIDA جریان صفرا را از کبد به روده کوچک ردیابی می کند. این مسیر به سیستم صفراوی معروف است. کبد شما صفرا (نوعی مایع گوارشی) می سازد که به بدن شما کمک می کند تا چربی موجود در غذایی که می خورید را تجزیه کند. مجاری خاصی (مجرای صفراوی) صفرا را…

اسکن HIDA چیست؟

اسکن HIDA (اسکن کبد و مجاری صفراوی) یک روش تصویربرداری هسته ای است که از یک ماده شیمیایی تزریقی به نام رادیودارو و یک دوربین اسکن برای ارزیابی کیسه صفرا استفاده می کند. به طور خاص، اسکن HIDA جریان صفرا را از کبد به روده کوچک ردیابی می کند. این مسیر به سیستم صفراوی معروف است. کبد شما صفرا (نوعی مایع گوارشی) می سازد که به بدن شما کمک می کند تا چربی موجود در غذایی که می خورید را تجزیه کند.

مجاری خاصی (مجرای صفراوی) صفرا را از کبد به کیسه صفرا می برند تا ذخیره کنند. کیسه صفرا یک کیسه کوچک در زیر کبد در سمت راست در سطح دنده های پایینی شما است. هنگامی که غذا می خورید، کیسه صفرا منقبض می شود (فشرده می شود) و صفرای ذخیره شده را از طریق مجاری به اولین قسمت روده کوچک (اثنی عشر) آزاد می کند تا به تجزیه چربی ها کمک کند. اگر هر بخشی از این فرآیند به درستی کار نکند، می تواند علائم و شرایط خاصی را ایجاد کند که اسکن HIDA می تواند به تشخیص آنها کمک کند.

چه مواردی را می توان با اسکن HIDA تشخیص داد؟

پزشک شما از اسکن HIDA برای کمک به تشخیص و ارزیابی بیماری های زیر استفاده می کند:

• کوله سیستیت حاد (التهاب حاد کیسه صفرا): این وضعیت به طور ناگهانی ایجاد می شود و باعث درد شدید در سمت راست بالای شکم می شود و ممکن است با علائم دیگری از جمله تب همراه باشد. حدود 90 درصد افراد مبتلا به کوله سیستیت حاد دارای سنگ های صفراوی هستند که باعث انسداد مجرای صفراوی می شود.
• کوله سیستیت مزمن: این وضعیت به این معنی است که شما حملات مکرر التهاب و درد در کیسه صفرا داشته اید. درد معمولاً شدت کمتری دارد و اغلب دوره های متعدد ناراحتی وجود دارد. حملات مکرر معمولاً به دلیل مسدود شدن متناوب مجرای صفراوی توسط سنگ های صفراوی ایجاد می شود.
• اختلال عملکرد اسفنکتر اودی: در این شرایط، اسفنکتر (عضله ای که باز و بسته می شود) که جریان صفرا و شیره لوزالمعده (آنزیم ها) را تنظیم می کند، زمانی که باید باز نمی شود و باعث جمع شدن شیره های گوارشی می شود. این وضعیت می تواند باعث درد شدید شکمی شود.
• آترزی صفراوی: این وضعیت در نوزادان تازه متولد شده است که در آن جریان صفرا از کبد آنها به روده کوچک مسدود میباشد. این یک علت نادر اما جدی برای زردی نوزاد است و اگر در دو تا سه ماه اول تولد با جراحی درمان نشود، می‌تواند باعث آسیب غیرقابل برگشت کبدی شود.
• نشت صفراوی: این وضعیت زمانی اتفاق می افتد که صفرا از هر یک از مجاری که صفرا را به روده کوچک شما منتقل می کند، نشت می کند. هنگامی که صفرا از مجاری صفراوی شما نشت می کند، ناحیه اطراف به طور دردناکی ملتهب می شود و می تواند عفونی شود. این وضعیت معمولاً پس از جراحی کیسه صفرا یا پس از ضربه (آسیب) یا پس از پیوند کبد اتفاق می افتد.

چه زمانی به اسکن HIDA نیاز دارم؟

پزشک شما اسکن HIDA را برای ارزیابی شرایطی که بر سلول های کبدی، مجاری سیستم صفراوی و کیسه صفرا تأثیر می گذارد، انجام می دهند. در صورت داشتن هر یک از علائم زیر ممکن است پزشک شما این اسکن  را توصیه کند:

• درد شدید شکم، به خصوص اگر درد در سمت راست شکم شما باشد. این ممکن است ناشی از التهاب ناگهانی کیسه صفرا باشد و شایع ترین دلیل برای نیاز به اسکن HIDA است.
• درد یا تب به دنبال جراحی های خاص: اگر جراحی کیسه صفرا یا دستگاه گوارش فوقانی انجام داده اید یا پیوند کبد دریافت کرده اید و تب و درد دارید، ممکن است نیاز به این اسکن داشته باشید.
• زردی شدید در نوزادان: این می تواند به دلیل آترزی صفراوی باشد که یک وضعیت تهدید کننده زندگی است.
• اگر استنت صفراوی قرار داده اید، ممکن است به این اسکن نیز نیاز داشته باشید. استنت صفراوی (استنت مجرای صفراوی) یک لوله نازک و توخالی است که در مجاری صفراوی قرار می گیرد. اگر مجرا مسدود شده باشد یا تا حدی مسدود شده باشد، استنت آن را باز نگه می دارد. پزشک شما ممکن است درخواست اسکن HIDA کند تا مطمئن شود که استنت به درستی کار می کند.
• اگر پیوند کبد داشته اید، ممکن است به چندین اسکن HIDA برای ارزیابی عملکرد کبد خود پس از جراحی پیوند نیاز داشته باشید.

روند انجام اسکن به چه صورت است؟

اسکن HIDA از مقادیر کمی از مواد رادیواکتیو به نام رادیوداروها استفاده می‌کند که تکنسین هسته ای در ورید دست یا بازوی شما تزریق می‌کند. سپس رادیودارو از طریق کبد به کیسه صفرا و روده کوچک حرکت می کند. رادیودارو انرژی را به شکل پرتوهای گاما منتشر می کند. دوربین‌های ویژه این انرژی را تشخیص می‌دهند و با کمک کامپیوتر، تصاویر دقیقی ایجاد می‌کنند که نشان می‌دهد عملکرد اندام‌ها و بافت‌های شما چگونه است.

آمادگی های لازم قبل از انجام اسکن:

پرسنل بخش پزشکی هسته ای  دستورالعمل های خاصی را برای آماده شدن برای اسکن HIDA به شما می دهند. حتما آن ها را دنبال کنید. در اینجا چند دستورالعمل کلی برای آماده شدن برای اسکن HIDA وجود دارد:

• اگر باردار هستید یا فکر می کنید ممکن است باردار باشید یا در حال شیردهی هستید، مهم است که قبل از انجام اسکن HIDA به پزشک خود اطلاع دهید.
• در مورد داروهایی که مصرف می کنید، از جمله ویتامین ها و مکمل های گیاهی، به پزشک خود بگویید. ممکن است نیاز باشد تا مصرف برخی داروها را قبل از اسکن خود متوقف کنید زیرا ممکن است در نتایج اسکن تداخل ایجاد کنند.
• شما باید جواهرات و لوازم جانبی را در خانه بگذارید یا قبل از اسکن خارج کنید. این اشیاء ممکن است در تفسیر اسکن اختلال ایجاد کنند.
• اگر قبل از شروع اسکن ترس از فضاهای بسته یا تنگ دارید، به پزشک خود بگویید زیرا دستگاه اسکن باید نزدیک بدن شما قرار گیرد تا کیفیت تصاویر مناسب باشد. دوربین هسته ای یک لوله بسته نیست و از دو طرف باز است. معمولاً روی شکم شما قرار می گیرد و صورت شما را نمی پوشاند.
• شما باید حداقل چهار ساعت قبل از اسکن HIDA ناشتا باشید (به جز آب چیزی نخورید یا ننوشید).
• نوزادان تازه متولد شده ممکن است به مدت سه تا پنج روز قبل از اسکن نیاز به درمان اولیه داشته باشند که پرسنل مرکز هسته ای دستورالعمل های لازم را به شما ارائه خواهند داد.

در طول اسکن چه انتظاری باید داشته باشم؟

روش اسکن HIDA بسته به پزشک شما کدام قسمت از سیستم صفراوی شما را ارزیابی می کند می تواند مراحل کمی متفاوت داشته باشد. به طور کلی، می توانید در طول اسکن HIDA انتظار موارد زیر را داشته باشید:

• شما هر لباسی را که شکمتان را می پوشاند از تن بیرون می آورید و یک لباس یک بار مصرف برای پوشیدن خواهید داشت.
• روی میز اسکن به پشت دراز می کشید.
• یک پرستار یا تکنسین یک کاتتر داخل وریدی (IV) را برای تزریق رادیودارو در ورید دست یا بازوی شما قرار می دهد.
• تکنسین دوربین اسکن را نزدیک روی شکم شما قرار می دهد.
• وقتی تصویربرداری شروع می شود، دوربین اسکن یک سری تصاویر می گیرد. دوربین ممکن است به دور شما بچرخد یا در یک موقعیت بماند. در حالی که دوربین در حال گرفتن اسکن است، مهم است که بسیار بی حرکت بمانید. این کار به بهبود کیفیت تصاویر کمک می کند.
• ممکن است لازم باشد موقعیت بدن را بین تصاویر را تغییر دهید. تکنسین شما به شما اطلاع خواهد داد.
• بعد از اینکه تکنسین یک سری تصاویر اولیه را گرفت، ممکن است دارویی به شما بدهد که باعث خالی شدن کیسه صفرا شود. این ممکن است باعث احساس گرفتگی در قسمت بالای شکم شما شود. سپس با خالی شدن کیسه صفرا، تصاویر بیشتری می گیرند.
• هنگامی که تکنسین تصاویر لازم را که ممکن است تا چهار ساعت طول بکشد، بگیرد، اسکن به پایان می رسد.

اسکن HIDA چقدر دردناک است؟

اسکن HIDA بدون درد است. اگر رادیودارو را از طریق IV دریافت کنید، ممکن است زمانی که تکنسین IV را در بازوی شما قرار می دهد، احساس سوزش یا نیشگون گرفتن مختصری کنید. با این حال، ممکن است در حین انجام اسکن HIDA به دلیل بیماری زمینه ای که پزشک شما سعی در تشخیص آن دارد، درد داشته باشید. به عنوان مثال، کوله سیستیت و اختلال عملکرد اسفنکتر اودی اغلب باعث درد شدید می شود. و ممکن است نتوانید از داروهای مسکن برای اسکن استفاده کنید زیرا برخی از داروها عملکرد سیستم صفراوی شما را تغییر می دهند و در دقت آزمایش اختلال ایجاد می کنند.

خطرات و عوارض جانبی اسکن HIDA چیست؟

اسکن HIDA خطرات بسیار کمی دارد، از جمله:

• کبودی در محل تزریق رادیودارو.
• قرار گرفتن در معرض تابش اندک اشعه. در طول یک اسکن معمولی HIDA، قرار گرفتن در معرض تابش شما تقریباً به همان میزان تشعشع پس زمینه ای است که یک فرد عادی در یک سال تجربه می کند.
• واکنش آلرژیک احتمالی به رادیوداروهای های مورد استفاده برای اسکن. این بسیار نادر است.

اگر باردار هستید یا فکر می کنید باردار هستید یا در حال شیردهی هستید، مهم است که به پزشک خود اطلاع دهید. در بیشتر موارد، اسکن پزشکی هسته ای را بر روی افراد باردار به دلیل آسیب احتمالی به جنین داخل رحم انجام نمی دهند. تصویربرداری های هسته ای، که شامل اسکن HIDA است، اطلاعات منحصر به فردی را ارائه می دهد که ارائه دهندگان اغلب نمی توانند با استفاده از روش های تصویربرداری دیگر، مانند سونوگرافی، به دست آورند. به همین دلیل، مزایای اسکن HIDA بسیار بیشتر از خطرات برای یک فرد غیر باردار است.

جهت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر با مرکز پزشکی هسته ای پویا تماس حاصل فرمایید.