اسکن پرفیوژن مغزی چیست؟
اسکن پرفیوژن مغز نوعی اسکن پزشکی هسته ای است که با نشان دادن میزان خون گرفته شده توسط سلول های مغز، عملکرد مغز را بررسی می کند. آزمایش های دیگر مانند توموگرافی کامپیوتری (CT) و تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) نشان می دهد جمجمه، مغز و رگ های خونی به چه شکل است اما یک مطالعه پرفیوژن مغزی با داروی هسته ای می تواند نشان دهد که آیا برخی از قسمت های مغز بیش از حد طبیعی کار می کنند (مثلا در هنگام صرع) یا کمتر از حد نرمال (مثلا در هنگام زوال عقل). پس از اتمام اسکن، تکنسین آنزیوکت را از بازوی شما خارج می کند و به شما اجازه می دهد به خانه بروید. انجام اسکن هیچ عارضه جانبی ندارد و خودتان می توانید تا منزل رانندگی کنید. اگر در حال شیردهی هستید و از کودکان خردسال مراقبت می کنید، برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اقدامات احتیاطی ویژه ای که ممکن است لازم باشد، پرسنل بخش پزشکی هسته ای را مطلع سازید. مطالعات پرفیوژن مغزی برای یافتن مناطقی از مغز که دچار کاهش جریان خون می شوند بسیار عالی هستند و بیشترین کاربرد آن در بیماران مبتلا به دمانس جهت افتراق انواع دمانس است.
آمادگی های لازم قبل از انجام اسکن پرفیوژن مغز:
- انجام این اسکن نیاز به ناشتایی و هیچگونه آمادگی ندارد. اما در صورت بارداری و یا احتمال آن حتما پرسنل بخش پزشکی هسته ای را مطلع نمایید.
- در صورتی که به فرزند خود شیر می دهید باید برای مدت کوتاهی شیردهی را متوقف کنید و از تماس نزدیک با کودکان خردسال خودداری کنید. (به دلیل وجود مقدار کمی مواد رادیواکتیو که ممکن است پس از انجام آزمایش تا مدتی در بدن شما وجود داشته باشد.)
- اگر احساس می کنید برای مدت طولانی قادر به دراز کشیدن ثابت بر روی تخت دستگاه نخواهید بود ، لطفاً به پرسنل بخش پزشکی هسته ای اطلاع دهید.
روند انجام اسکن پرفیوژن مغز چگونه است؟
در ابتدا یک آنژیوکت (یک لوله پلاستیکی نازک) در داخل رگ بازوی بیمار قرار داده می شود تا دارو در آن تزریق شود. پس از تزریق رادیودارو تا زمان اتمام اسکن بیمار باید در حالت استراحت باشد و روی تخت دراز بکشد. بعد از گذشت 45 دقیقه عملیات تصویربرداری از مغز آغاز می شود که این اسکن حدود 30 دقیقه زمان می برد. قبل از تزریق رادیودارو لازم است بیمار به مدت 20 تا 30 دقیقه در یک اتاق آرام و تاریک استراحت کند. در این مدت بیمار در اتاق تنها خواهد بود تا مغز در تعامل با شخص دیگری تحریک نشود. تجهیزات مورد استفاده برای اسکن مغز یک دوربین گاما است. این دوربین قادر به تعیین مکان رادیوداروی تزریقی در مغز است.
دوربین گاما ممکن است دارای یک دستگاه CT باشد که به پشت آن وصل شده است و همچنین یک اسکن CT با دوز پایین نیز به عنوان بخشی از مطالعه پرفیوژن مغزی انجام می شود تا کیفیت تصویر و دقت تشخیصی افزایش یابد. مطالعه پرفیوژن مغزی معمولاً خطری ندارد. در تعداد بسیار کمی از بیماران (1٪) بثورات یا واکنش آلرژیک رخ می دهد. این واکنش ها کوتاه مدت است و به درمان پاسخ می دهند. لازم به ذکر است که، مانند بسیاری از آزمایشات تصویربرداری تشخیصی، یک مطالعه پرفیوژن مغزی شامل قرار گرفتن در معرض اشعه یونیزان است. با این حال، این دوز پرتویی قابل مقایسه با دوزهای تابش دریافت شده از آزمایش های دیگر مانند سی تی اسکن است.
کاربرد اسکن پرفیوژن مغز در تشخیص بیماری ها:
- تشخیص سکته مغزی
- تشخیص اسپاسم عروقی مغزی
- ارزیابی دمانس و تعیین نوع آن
- تشخیص و تعیین محل صرع موضعی
- ارزیابی میزان رزرو جریان خون مغزی با استفاده از استرس با دیاموکس(استازولامید)
- ارزیابی ترومای مغزی
اسکن پرفیوژن مغزی در تشخیص سکته مغزی:
سکته مغزی یک بیماری عروق مغزی است و زمانی رخ می دهد که انسداد یا خونریزی رگ های خونی سبب قطع یا کاهش جریان خون به مغز می شود اما هنگامی این اتفاق می افتد که مغز اکسیژن یا مواد مغذی کافی را نتواند دریافت کند و در نتیجه سبب مرگ سلول های مغز می شود.. اگر چه اکثر سکته های مغزی قابل درمان هستند اما برخی از آن ها می توانند منجر به ناتوانی یا مرگ شوند. روش های مختلفی برای تشخیص سکته مغزی به کار می روند که یکی از آن ها، اسکن پرفیوژن مغزی است که هیچ عارضه جانبی برای فرد به همراه ندارد. به طور کلی عوامل مختلفی باعث سکته مغزی می شوند در اینجا به برخی از عوامل خطر سکته اشاره می کنیم:
- اضافه وزن یا چاقی بیش از حد
- سابقه خانوادگی
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- عدم تحرک
- مصرف بیش از حد مشروبات الکلی
- استعمال دخانیات
- دیابت
- بیماری های قلبی
علائم سکته مغزی شامل: سردرد شدید، گیجی، اختلال در تکلم، استفراغ، عدم تعادل، بی حسی ناگهانی صورت، بازو یا پا و مشکل در راه رفتن می شود. با تغییر سبک زندگی، رعایت رژیم غذایی مناسب، ورزش و فعالیت بدنی، عدم استعمال دخانیات و مصرف الکل می توانید خطر ابتلا به سکته مغزی را کاهش دهید. لازم به ذکر است جهت کنترل فشار خون حتما مصرف نمک را به حداقل برسانید و همچنین سعی کنید مصرف گوشت قرمز را در برنامه رژیم غذایی خود محدود کنید. بیماران قلبی حتما اقدامات لازم جهت درمان را انجام دهند.