اسکن تهویه – پرفیوژن ریه چیست؟
اسکن تهویه – پرفیوژن ریه (VQ) یک اسکن پزشکی هسته ای است که از مواد رادیواکتیو (رادیو دارو) برای بررسی جریان هوا (تهویه) و جریان خون (پرفیوژن) در ریه ها استفاده می کند. هدف از اسکن این است که به دنبال شواهدی از هرگونه لخته خون در ریه ها، به نام آمبولی ریوی باشد. اسکن پرفیوژن – تهویه ریه در دو بخش انجام می شود. در قسمت اول ، مواد رادیواکتیو استنشاق می شود و برای دیدن جریان هوا در ریه ها عکس یا تصویر گرفته می شود. در قسمت دوم، ماده رادیواکتیو دیگری به داخل ورید در بازو تزریق می شود و تصاویر بیشتری برای دیدن جریان خون در ریه ها گرفته می شود.
چرا پزشک من را برای انجام این اسکن ارجاع می دهد؟
اگر پزشک مشکوک به لخته شدن خون در ریه شما باشد، شما را برای این اسکن ارجاع می دهد. لخته خون در ریه گاهی اوقات می تواند کشنده باشد، به خصوص اگر بدون درمان بماند. شایع ترین علائم اولیه تنگی نفس و درد شدید هنگام نفس کشیدن است. لخته های خون در ریه ها اغلب از لخته شدن خون در پا به نام ترومبوز ورید عمقی ناشی می شود. اسکن پرفیوژن – تهویه ریه مشخص می کند که آیا لخته خون از پای شما به ریه شما رفته است یا خیر.
نحوه آمادگی برای این اسکن چگونه است؟
تنها آمادگی لازم برای اسکن پرفیوژن- تهویه ریه به همراه داشتن آخرین عکس رادیولوژی قفسه سینه هنگام مراجعه به بخش پزشکی هسته ای میباشد. پزشک ارجاع دهنده شما در مورد این موضوع صحبت خواهد کرد. در صورتی که داروی خاصی مصرف میکنید، به مصرف آن ادامه دهید. در حالی که اسکن در حال انجام است، باید بی حرکت بر روی تخت باقی بمانید تا کیفیت اسکن شما خوب شود.
اگر احساس می کنید تقریباً 15 دقیقه قادر به ثابت ماندن نخواهید بود، لطفاً به پزشک یا تکنسین پزشکی هسته ای بخش اطلاع دهید. اگر به شدت كلاستروفوبیك هستید (از بودن در فضاهای بسته میترسید) ، لطفاً پرسنل بخش پزشکی هسته ای را آگاه سازید. برای بدست آوردن تصاویر، دوربین گاما در نزدیکی بدن شما قرار خواهد گرفت. در صورتی که باردار هستید (یا فکر می کنید ممکن است باشید) یا در حال شیردهی هستید، پزشک یا تکنسین پزشکی هسته ای را مطلع سازید.
اسکن ریه ممکن است به دلیل دوز تابش به جنین (نوزاد متولد نشده) برای زنان باردار مناسب نباشد. زنانی که در حال شیردهی هستند ممکن است بعد از انجام اسکن، نیاز به اقدامات ویژه ای برای متوقف کردن شیردهی داشته باشند. لطفاً این موارد را با پزشک ارجاع دهنده خود یا متخصص پزشکی هسته ای در میان بگذارید. اگر باردار هستید، اسکن پرفیوژن – تهویه قابل انجام است. معمولاً فقط کافیست دوز رادیواکتیویته تزریقی کاهش می یابد تا تابش به جنین در حال رشد (نوزاد متولد نشده) به حداقل برسد. این اسکن هیچگونه عارضه جانبی ندارد. مواد رادیواکتیو مورد استفاده در اسکن ریه با هیچ ماده غذایی یا دارویی که ممکن است مصرف کنید تداخل ندارد. اسکن VQ تقریباً 30 دقیقه – 1 ساعت طول می کشد.
در طول اسکن چه اتفاقی می افتد؟
اسکن در دو بخش انجام می شود:
قسمت 1
مقدار کمی رادیوارادیو به صورت آئروسل استنشاقی به شما داده می شود و بعد از چند بار تنفس، روی یک میز دراز خواهید کشید و تصاویر مربوط به ریه های شما توسط دوربین گاما در زاویه های مختلف گرفته می شود. این یک دوربین ویژه پزشکی هسته ای است که مشخص می کند مواد رادیواکتیو در ریه ها به کجا رفته است.
قسمت 2
تکنسین پزشکی هسته ای سپس رادیوداروی متفاوتی را به داخل رگ بازوی شما تزریق می کند و مجموعه دوم تصاویر از ریه های شما گرفته خواهد شد. کل مراحل تصویربرداری 30-60 دقیقه طول خواهد کشید. در حالی که تصاویر در حال گرفته شدن است، از شما خواسته می شود که به آرامی نفس بکشید و ثابت بمانید. در غیر این صورت تصاویر از کیفیت لازم برخوردار نخواهند بود و ممکن است نیاز به تکرار داشته باشند. رادیوداروهایی که دریافت کرده اید طی 24 ساعت بعد از اسکن از بدن شما دفع می شوند. بخشی از مواد رادیواکتیو از طریق ادرار از بدن شما خارج می شود و بقیه مواد رادیواکتیو کاملاً واپاشی می شوند (یا از بین می روند).
خطرات اسکن ریه چیست؟
خطرات اسکن پرفیوژن – تهویه ریه در حداقل ممکن است. واکنش های آلرژیک به رادیو دارو بسیار نادر است و در صورت نیاز با دارو درمان می شود. این اسکن شامل قرار گرفتن در معرض اشعه یونیزه کننده است. اگر باردار هستید ، آزمایش بعد از مشورت با متخصص پزشکی هسته ای می تواند انجام شود. در مادران باردار دوز كاهش یافته ای از مواد رادیواكتیو داده می شود، به طوری كه روی جنین شما (نوزاد متولد نشده شما) تأثیر نخواهد داشت. اگر در حال شیردهی هستید ، توصیه می شود که 24 ساعت پس از اسکن، شیردهی را قطع کنید تا کودک شما به طور غیر ضروری در معرض اشعه قرار نگیرد.
مزایای اسکن پرفیوژن – تهویه ریه چیست؟
مزایای اسکن VQ عبارتند از:
- اسکن به راحتی در دسترس است و با حداقل خطرات همراه است.
- اگر سابقه پزشکی و علائم فعلی نشان می دهد که ممکن است آمبولی ریوی داشته باشید ، یک آزمایش نسبتاً خوب است که به دنبال یافتن لخته خون در ریه های خود باشید. نتیجه اسکن اطلاعاتی را که پزشک برای تشخیص یا درمان مشکل شما نیاز دارد ارائه می دهد.